Gruzińskie Batumi – piszą o nim w przewodnikach i intro biur turystycznych „Perła Kaukazu…”, „Gruziński kurort nad Morzem Czarnym…”, „Mały Dubaj…”, „Idealne miejsce na wakacyjny urlop”. Jakie jest to miasto w rzeczywistości? Na to pytanie każdy recenzent odpowie pewnie inaczej. Dla jednych będzie Małym Dubajem, dla innych miastem kiczu i braku stylu, każdy spróbuje udowodnić postawioną tezę.
Podejmiemy próbę zestawienia w skrócie faktów, a ocenę i dobór synonimów nazwy miasta pozostawimy czytelnikom.
ADŻARIA historyczna kraina
MAPA ADŻARIA WIKIPEDIA
Adżaria, w pełnej nazwie Adżarska Republika Autonomiczna w Gruzji nad Morzem Czarnym. Jest obszarem zamieszkiwanym głównie przez Gruzinów-Adżarów (ponad 96% ludności), Ormian (ok. 1,6%) i Rosjan (ok. 1,1%). Dane demograficzne pochodzą z roku 2014, więc mogą na dzień dzisiejszy nieco odbiegać w rzeczywistości. Ponad połowa ludności regionu zamieszkuje w 2 miastach i 7 osiedlach typu miejskiego. Stolicą regionu jest miasto Batumi (blisko 160 tys. mieszkańców), w którym znajdują się ważne ośrodki, takie jak: uniwersytet, politechnika, wyższa szkoła pedagogiczna oraz akademia morska.
Kim są Adżarowie?
Adżarowie to grupa etniczna różniąca się od Gruzinów głównie wiarą – w czasie okupacji tureckiej mieszkańcy tych ziem przyjęli islam sunnicki, zachowując jednak kulturę gruzińską z językiem i obyczajowością. Język gruzińskie w regionie Adżarii nosi znamiona dialektu ukształtowanego wpływem języków tureckiego, lazyjskiego i rosyjskiego. Po wpływie tureckim nastał i szerzył się wpływ rosyjski, który dokonał kolejnych zmian w grupie tej – dziś Adżarowie w większości stanowią społeczność prawosławnego chrześcijaństwa.
Historia Adżarii od VI w. p.n.e do dziś
Strategicznie położona Adżaria przez wieki była obiektem najazdów, podbojów, grabieży i zmian właścicielskich. Cytując za Wikipedią fragment z przeglądu historii:
W VI–IV w. p.n.e. Adżaria stanowiła część królestwa Kolchidy, później Iberii; w IV wieku gruzińskiego królestwa Lazyki; w VI wieku kraj był terenem walk między Persją a Bizancjum. W VII wieku została podbita przez Arabów; w IX wieku przez księstwo Tao-Klardżeti, a w X wieku stała się częścią zjednoczonej Gruzji. W tym samym wieku Adżaria przeżyła najazdy Turków seldżuckich, a w XIII wieku Mongołów. W XIV-XVI wieku część księstwa Gruzji. W XVII wieku podbita przez Turków osmańskich, którzy w kraju wprowadzili islam. Wybuchły liczne powstania w związku z tą sytuacją. W 1878 r. Adżaria została przyłączona do Rosji jako obwód batumski. Od kwietnia do grudnia 1918 r. okupowana przez Turcję, następnie do lipca 1920 r. stacjonowały tam wojska brytyjskie. W lipcu 1920 Brytyjczycy przekazali Adżarię Gruzji. W marcu 1921 r. Gruzja została zajęta przez bolszewików, a w Adżarii została utworzona Adżarska ASRR, od lipca 1921 r. w składzie Gruzińskiej SRR.
Przez „chwilę” po upadku ZSRR Adżaria miała nawet ambicje stać się państwem niepodległym, funkcjonując dość niezależnie i za przyzwoleniem ówczesnego prezydenta Gruzji -Eduarda Szewardnadzego. Sytuacja uległa zmianie od czasów Saakaszwilego. Od kwietnia 1991 r. Adżaria formalnie i oficjalnie stanowiła republikę autonomiczną w niepodległej Gruzji, w której jednak władzę autorytarną sprawował Asłan Abaszydze. Mimo, iż Adżaria – w odróżnieniu od Abchazji i Osetii Południowej – nie oddzieliła się od Gruzji, to pod rządami Abaszydze pozostawała całkowicie poza kontrolą Tbilisi, co działo się za cichym przyzwoleniem prezydenta Eduarda Szewardnadze. Dopiero po rewolucji róż sprawa Adżarii została uregulowana przez gruziński rząd, który w 2004 roku zmusił Abaszydze do ustąpienia i przywrócił pełną kontrolę Państwa nad republiką.
Ten ostatni fragment historii jest szczególnie ważny dla zrozumienia mentalności i sposobu funkcjonowania „tubylców” regionu Adżarii.
Geografia regionu Adżarii
Adżaria w przeważającej większości obszaru jest górzysta. Obejmuje ona w swojej części północno-zachodniej przedgórza Małego Kaukazu, na północnym zachodzie Góry Mescheckie z najwyższym szczyt w Adżarii Chewa (2812 m n.p.m.), zaś na południowym zachodzie Góry Szawszeckie. Wybrzeże Morza czarnego to wąska nizina z kamienistymi plażami. Adżaria leży w klimacie podzwrotnikowym morskim.. Główną rzeką Adżarii to Czoroch. Ponad 50% regionu zajmują lasy mieszane oraz łąki subalpejskie.
BATUMI wielowiekowe miasto Adżarii
Miasto Batumi historycznie to nieodłącznie dzieje regionu Adżarii. Znane nam początki sięgają IV wieku p.n.e. i osady, która wtedy tutaj powstała. Strategiczne położenie i burzliwe losy regionu paradoksalnie wpływały na systematyczny rozwój miejsca, którego dynamika rozrostu zwiększyła się znacznie w połowie XIX wieku, wraz z pojawieniem się gorączki czarnego złota. Wtedy właśnie powstała linia kolejowa, a wkrótce potem ropociąg, łączące roponośne pola Baku w Azerbejdżanie, z najważniejszym czarnomorskim portem na wschodnim wybrzeżu. To ropa przyciągnęła do miasta przedsiębiorców węszących tutaj tłusty interes, a ich napływ przyczynił się bezpośrednio do jego rozkwitu. Z miastem związani byli m.in. słynni bracia Nobel, którzy mają tutaj nawet swoje muzeum.
Miasto Batumi jest również związane z Polską – biorąc udział w programie miast partnerskich stało się one takim dla Wrocławia. Partnerstwo z Batumi zostało zawarte 17 lipca 2019 r. w Ratuszu w Batumi, a umowę partnerską podpisali Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk i Prezydent Batumi Lasha Komakhidze.
ATRAKCJE gruzińskiego Batumi
Co gruzińskie Batumi ma do zaoferowania, oczywiście poza portem i przemysłem, który tutaj – głównie za sprawą czarnego złota – rozkwitał? Lista nie jest zbyt długa, zamyka się w kilku pozycjach, na dokładne eksplorowanie, których wystarczą 3 dni.
Port w Batumi
Port jest nierozerwalnie związany z miastem Batumi i jego współczesną historią. To za sprawą tego miejsca, Batumi rosło przeistaczając się z nadmorskiej osady w wielkomiejska aglomerację. Przez kilka lat w końcu XIX w. miasto stało się nawet strefą wolne handlu, co znacząco przyczynniło się do jego rozkwitu. Obecny budynek portu morskiego wybudowany został w 1962 roku i łącznie z 21-metrową latarnią morską z końca XIX w, stanowi jeden z symboli starego Batumi.
Piazza w Batumi
Piazza (Plac) w najstarszej części północnej Batumi jest symbolem tego miasta, uznawanym przez wielu, jako jedno z najpiękniejszych placów miejskich Gruzji. Zaprojektowany i zbudowany na planie prostokąta, zajmuje prawie 6 tys. metrów kwadratowych, z okazałą wieżą zegarową, otoczony zabudowaniami ze wszystkich stron, podpartych łukowatymi arkadami. Kształt, zabudowy, bogate zdobienia, mozaiki i witraże upodabniają plac do Placu św. Marka w włoskiej Wenecji. Plac jest miejscem spotkań mieszkańców, fotograficznych sesji ślubnych i organizacji imprez kulturalnych oraz koncertów. Występowali tu m.in.: Placido Domingo, Chris Botti, Sting, Macy Grey, Michel Legrand.
W zabudowaniach wokół placu mieszczą się restauracje, puby i hotele, z których warto skorzystać, planując czas w Batumi. Oferują dość wysoką jakość za całkiem przystępną cenę.
Nadmorski Bulwar w Batumi
Wzdłuż prawie 8-kilometrowego nabrzeża Batumi i wąskich plaż biegnie Nadmorski Bulwar, który jest jednym, wielkim (a raczej długim) parkiem zaprojektowanym i założonym w roku 1881 przez słynnego niemieckiego ogrodnika Resslera, na zlecenie ówczesnego gubernatora Batumi, AI Smekalova. Park jest miejscem wypoczynku, rekreacji, mieści się tutaj wiele kawiarni, restauracji, placów zabaw, rzeźb, fontann oraz miejsc przystankowych z ławkami. Park od plaż dzielą szerokie promenady i ścieżki rowerowe, z nasadzeniami bujnej roślinności, w tym pięknych magnolii i palm. Jak to bywa w takich miejscach, stało się ono źródłem inspiracji dla artystów, miejscem wystaw prac i galerią pod gołym niebem. Miejsce to stało się źródłem inspiracji dla wielu artystów i galerią pod gołym niebem.
Tańczące fontanny w Batumi
Widowiskowa atrakcja w Batumi, szczególnie wieczorem. Znajdująca się w nowej części nadmorskiego bulwaru – w miejscu gdzie w niebo strzelają najbogatsze apartamentowce osiedla Orbi, budowane przez inwestorów z różnych stron Świata, zainstalowana w 2009 roku na jeziorze Ardagani – atrakcja, stanowi zespół fontann z systemem oświetlenia, nagłośnienia i projektorów laserowych. Pokazy odbywają się każdego dnia, uatrakcyjniając wieczór przebywającym w tej strefie miasta. W Batumi, w jego starej części, znajduje się drugi podobny zestaw, choć zdecydowanie mniej widowiskowy.
Ali i Nino w Batumi
Na północnym krańcu bulwaru w Batumi, niemal tuż przy porcie, znajduje się 8-metrowa ruchoma, stalowa rzeźba mężczyzny i kobiety. Napędzane mechanicznie rzeźby przemieszczają się względem siebie, by od wyznaczonych godzinach stykać się ze sobą. Twórcą tej – co by nie napisać – sztuki jest gruziński rzeźbiarz Tamar Kvesitadze, a tematem jest nieszczęśliwa miłość pomiędzy dziewczyną – chrześcijanką z gruzińskiej rodziny książęcej i chłopakiem – muzułmaninem z Azerbejdżan, stanowiąca temat jednego z „narodowych” romansideł w Gruzji. Oficjalnie to również pomnik miłości i zrozumienia pomiędzy narodami o odmiennych kulturach. Niewątpliwie jest jedną z najefektowniejszych atrakcji miasta Batumi, choć dla wielu zaraz po Wieży Czaczy w Batumi 😉.
Diabelski młyn w Batumi
Tuż obok niemal Ali i Nino , w starej części Bulwaru Batumi kręci się od czasu do czasu 55-metrowy diabelski młyn. Z jego gondol turyści mogą podziwiać okolicę z perspektywy „lotu ptaka”.
Wieża Czaczy w Batumi
Wieża czaczy, fontanna czaczy w środku miasta Batumi… Tak, wieża czaczy jest i kto wie, czy nie przebija swoja popularnością pomnika Ali i Nino. Tak pewnie było kilka lat temu, kiedy z czterech, srebrnych dysz fontanny wieży o ustalonej godzinie i tylko przez 15 minut wypływała… gruzińska czacza – mocny samogon, bimber produkcji narodowej wytwarzany z winogron. Ta atrakcja rozsławiła Batumi na cały świat. Dziś (na dzień publikacji wpisu) wieża nie działa, a szkoda.
Wieża Alfabetu w Batumi
Dlaczego Wieża Alfabetu, przypominająca raczej strukturę DNA z naniesionymi na spiralę literami?
Pomysł i fantazja Micheila Saakaszwilego, wykonanie Alberto Domingo Cabo – hiszpańskiego architekta. . Ponad 133 metry ażurowej konstrukcji z 33 literami gruzińskiego alfabetu, który jest jednym z 14 alfabetów świata i dla Gruzinów stanowi symbol ich tożsamości kulturowej. Saakaszwili tym pomysłem zdobył miano wizjonera, marnotrawcę pięniędzy, a również – choć za sprawą nieco innego szalonego pomysłu z użyciem materiałów wybuchowych, który mial zmienić ekosystem miasta (prezydent chciał wysadzić pobliską górę) – szaleńca i wariata.
Budowę wieży rozpoczęto w 2010 roku i, podobnie jak wiele obiektów w Batumi, przez lata nie oddawano do użytku. W końcu stała się atrakcją z restauracją na górze, studiem telewizyjnym i kopułą widokową, niestety nie na długo – restauracja czynna okresowo, wjazd na górę dwiema windami z przesiadką w połowie wysokości, a bywa, że okna brudne i niepozwalające na sfotografowanie panoramy.
Nadmorskie Kolumnady w Batumi
Batumi pełne jest tworów, których o stylu i przekazie trudno dyskutować. Jednym z takich, choć wcale nie brzydkim, są kolumnady. Przeniesione oczyma wspomnień z włoskiego Sorento i jednej ze służbowych podróży z lat trzydziestych XXw., wizjonerskiego lekarza Iwane Mtchedlidze, który zapragnął stworzyć w ten sposób majestatyczną bramę na batumską plażę. Plaża troszkę odjechała wraz z rozrostem miasta, a kolumnady zostały i nieźle wyglądają na fotografiach pamiątkowych, szczególnie gdy fotografowany staje pomiędzy nimi w stroju plażowym i kapeluszu słomianym na głowie.
Delfinarium w Batumi
Dla niektórych super atrakcja, dla innych porażka etyczna i groteskowa atrakcja z udziałem zniewolonych ssaków morskich. Pomijając skrajne oceny i dokonując jedynie obiektywnej recenzji miejsca, należy wskazać, że jest ono bardzo widowiskowe i przyciągające przyjezdnych turystów, nie tylko z dziećmi. Pokaz współpracy bardzo wrażliwych delfinów z ich treserami, niesamowite popisy ssaków i muzyka powodują, że seans na długo pozostaje w pamięci. Do tego możliwość pływania z delfinami w bezpośrednim kontakcie.
Plac Europejski w Batumi
Podobnie, jak w starej części miasta Batumi Piazza, tak w nowej części Batumi Plac Europy jest miejscem wypoczynku, relaksu, zbiorowych wydarzeń kulturalnych, w otoczeniu wymieszanych stylem, odnowionych fasad i nowoczesnych budynków, plac ożywiający się wieczorem i w dni świąteczne. Na placu regularnie w sezonie odbywają się koncerty gwiazd gruzińskich i przyjeżdżających tutaj z odległych zakątków Globu. Na placu wystąpili m.in.: Jose Carreras, Andrea Bocelli, Bueno Vistas, Enrique Iglesias i wielu innych.
Na jednym z budynków przy Placu Europejskim, wzorowany na słynnym praskim zegarze Orloj, wisi zegar astronomiczny, wskazując poza aktualną godziną również względne położenia Słońca, Księżyca, gwiazdozbiorów zodiakalnych i planet, a także godzinę wschodu i zachodu słońca.
Uniwersytet Technologiczny w Batumi
Kolejna, nieukończona zgodnie z zamiarami budowla, niespełniająca wymogów bezpiecznego użytkowania – budynek Uniwersytetu Technologicznego, oddany teoretycznie do użytku w roku 2012, jest najwyższym budynkiem regionu. Ma 35 pięter i 188 metrów wysokości. U szczytu zaprojektowano i zamontowano… diabelski młyn z ośmioma gondolkami oferującymi wspaniałą panoramę miasta. NIestety nie może być użytkowany zgodnie z zamiarem twórcy.
Ulica Lecha i Marii Kaczyńskich w Batumi
Prezydencka para Lecha i Marii Kaczyńskich ciepło zapisała się we wspomnieniach Gruzinów z czasów gruzińsko-rosyjskiego konfliktu o Osetię Południową i Abchazję w roku 2008, w którym Prezydent Lech Kaczyński osobiście angażował się w sprawę, wspierając racje gruzińskie. Po tragicznej śmierci w katastrofie smoleńskiej, Gruzini uhonorowali prezydencką parę nadając ich imiona dwóm ulicom – jednej w Tbilisi, a drugiej tutaj w Batumi. Ulica znajduje się w zachodniej części miasta i prowadzi na lotnisko.
Ogród Botaniczny w Batumi
Na obrzeżach Batumi, ok. 6 km na północ od centrum miasta, w miejscu zwanym Zielonym Przylądkiem (Mtsvane Kontskhi), nad brzegiem Morza Czarnego prawdziwa perła dla miłośników natury – ponad 100-letni Ogród Botaniczny w Batumi, który jest jednym z największych i najciekawszych ogrodów na świecie! Za sprawą subtropikalnego klimatu Ogród Botaniczny w Batumi podobno nie ma sobie równych. Powstał z inicjatywy rosyjskiego botanika i geografa Andrieja Krasnowa. Jego położenie, na wysokim i stromym zboczu opadającym aż do poziomu morza, pozwoliło na odtworzenie aż 9 stref florystycznych. Na terenie blisko 110 hektarów ogrodu rośnie aż 2037 gatunków roślin ze wszystkich stref klimatycznych świata (m.in. z Wysp Kanaryjskich, Japonii, Nowej Zelandii, Himalajów, Meksyku, basenu Morza Śródziemnego), w tym tylko 104 gatunki rodzime.
Więcej o atrakcjach okolic miasta Batumi w oddzielnym artykule.
