Przy okazji wyprawy do krajów bałtyckich – krótko i rzeczowo o jednym z nich… Do kompletu konieczne będzie jeszcze przejrzenie wpisu nt. Łotwy i Estonii, ale to później… Postaram się najkrócej i prościej, jak tylko się da, a łatwo nie będzie…
Litwa w pigułce historii…
Litwa, Republika Litewska – jest państwem leżącym w Europie, jednym z krajów bałtyckich, członkiem Unii Europejskiej i NATO. Graniczy od zachodu z Rosją (obwodem kaliningradzkim), od południowego zachodu z Polską, od wschodu z Białorusią, od północy z Łotwą.
Pierwsza wzmianka o Litwie pochodzi co prawda z 1009 roku, jednakże państwo litewskie powstało dopiero w XIII wieku.
W XIV-XV wieku ówczesne Wielkie Księstwo Litewskie, po zajęciu ziem księstw Rusi Kijowskiej, było największym terytorialnie państwem w Europie.
XVI…XVIII wiek
W XVI wieku na mocy unii realnej (unii lubelskiej) Wielkie Księstwo Litewskie weszło w skład Rzeczypospolitej jako jeden z jej dwu członów (drugim była Korona Królestwa Polskiego) i było jego częścią przez 2 wieki.
XVIII…XX wiek
Po III rozbiorze Rzeczypospolitej (w 1795 roku) i aż do roku 1918 Litwa wchodziła w skład Imperium Rosyjskiego. W 1918 aktem niepodległości Litwy Taryba proklamowała Królestwo Litwy, zależne od Cesarstwa Niemieckiego. W tym samym roku powstała niepodległa Republika Litewska.
Republika Litweska okupowana w czerwcu 1940 przez Armię Czerwoną, zaś w sierpniu tego samego roku przyłączona przez ZSRR jako Litewska SRR.
XX…XXI wiek
11 marca 1990 Litwa ogłosiła deklarację niepodległości. Od 1 maja 2004 jest członkiem Unii Europejskiej.
Ustrój polityczny…
Od 6 listopada 1992 roku obowiązuje Konstytucja Republiki Litewskiej. Litwa jest demokracją semiprezydencką, w której konstytucja gwarantuje trójpodział władz. Władza ustawodawcza spoczywa w rękach jednoizbowego parlamentu (Seimas), władza wykonawcza – prezydenta i rządu, a władzę sądowniczą sprawują niezawisłe sądy (m.in.: Sąd Najwyższy, Sąd Konstytucyjny oraz Sąd Apelacyjny).
Administracja…
Terytorium Litwy podzielone jest na 10 okręgów dzielących się na 60 regionów, w tym:
Rejony są podzielone na 546 gmin.
Geografia…
Litwa jest krajem położonym pod względem geograficznym w Europie Środkowej, na południowo-wschodnim wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Na terenie Litwy znajduje się geometryczny środek Europy, umiejscowiony 26 kilometrów na północ od Wilna. Ustalili to naukowcy z Francuskiego Instytutu Geograficznego w 1989 roku.
- Najwyższy punkt: Góra Auksztocka (Wysoka Góra) 293,84 m n.p.m.
- Najniższy punkt: Morze Bałtyckie 0 m
granice…
Całkowita długość granicy
- nie wliczając wód terytorialnych: 1732 km
- wliczając wody terytorialne: 1761 km
Długość wybrzeża: 90 km
Całkowita granica lądowa: 1642 km
Długość granic z sąsiadującymi państwami:
warunki naturalne…
Ukształtowanie powierzchni nizinne, o rzeźbie polodowcowej, średnia wysokość 99 m n.p.m., najwyższe wzniesienie Aukštojo kalnas (Wysoka Góra) 293,84 m n.p.m., na Wyżynie Miednickiej. Wybrzeże morskie jest przeważnie niskie i wyrównane, wnętrze kraju zaś nizinne z licznymi formami polodowcowymi.
Litwa nie posiada znaczących bogactw naturalnych. Jest zasobna głównie w złoża torfu, żwiru, dolomitu, anhydrytu i bursztynu. Przeważają gleby ubogie darniowo-bielicowe (ok. 50% pow. kraju), darniowo-glejowe i bielicowo-bagienne. Państwo leży w strefie lasów mieszanych, na ubogich glebach piaszczystych rosną bory sosnowe z sosną zwyczajną, a na glebach żyźniejszych lasy świerkowe ze świerkiem pospolitym z udziałem drzew liściastych lub dąbrowy z dębem szypułkowym, a na południu lasy dębowo-grabowe. Lesistość kraju wynosi 26%, pastwiska zajmują 17% powierzchni.
klimat…
Klimat umiarkowany ciepły, przejściowy między morskim nad wybrzeżem bałtyckim i o wzrastających ku wschodowi cechach kontynentalnych, występują charakterystyczne silne wiatry i szybkie zmiany pogody. Średnie temperatury:
- w styczniu od –7 °C na wschodzie do 0 °C na wybrzeżu
- w lipcu ok. 17-18 °C
Demografia…
Litewski Departament Statystyki (Lietuvos Statistikos Departamentas) szacuje liczbę mieszkańców na początku kwietnia 2017 roku na 2 831 670.
Według ostatniego spisu powszechnego z 2011 roku Litwa liczyła 3 043 429 mieszkańców, z czego mężczyzn 1 403 000 (46,1%) a kobiet 1 641 000 (53,9%).
Litwa jest najbardziej jednolitym narodowościowo państwem spośród wszystkich państw bałtyckich, a dominującą grupą etniczną są Litwini którzy liczą według spisu z 2011 roku ok. 2,5 mln osób
język…
Obecnie językiem urzędowym na Litwie jest język litewski (ojczysty Litwinów), należący do grupy języków bałtyckich. W przeszłości językiem urzędowym w Wielkim Księstwie Litewskim był język ruski, a od końca XVII wieku język polski.
Na Litwie w użyciu są języki mniejszości narodowych, głównie polski, białoruski i rosyjski. W rejonach zamieszkanych przez duże skupiska mniejszości narodowych, obowiązująca do końca 2010 roku ustawa o mniejszościach narodowych, pozwalała na używanie języka mniejszości w urzędach i na tablicach informacyjnych. Ustawa ta wygasła 1 stycznia 2010 roku, a nowa nie została przyjęta.
Atrakcje…
Będąc przejazdem przez Litwę koniecznie należy zaplanować trasę tak, by choćby na chwilę przystanąć w niżej wskazanych miejscach.
Birute Park (Vytauto g. 15, Palanga 00101, Litwa)…
Położony na północ od nadmorskiej Kłajpedy park przyległy do Pałacu Tyszkiewiczów w Połądze.
Troki. Zamek na wodzie, zamek na lądzie (Vytauto g. 33, Trakai 21106, Litwa)…
Zamek na wyspie na jeziorze Galve w Trokach – to jedyny zamek na Litwie i w Europie Wschodniej położony na wyspie. Zamek był ulubioną siedzibą księcia Witolda, który wzniósł go w miejscu poprzedniej, drewnianej budowli. Zamek był także siedzibą kilku kolejnych wielkich książąt litewskich. Później pełnił rolę więzienia politycznego, wreszcie popadł w ruinę.
Góra Krzyży (Góra Krzyży, Jurgaičiai, Litwa)…
Kryžiu kalnas, wzniesienie w okolicach Szawli jest jedną z największych atrakcji Litwy. To niesamowite miejsce pozostawia niezapomniane wrażenie. Góra Krzyży jest symbolem siły wiary, hartu ducha i pamięci. Powinna się znaleźć na trasie każdego, kto chce zrozumieć ten kraj. Widok znacznie ponad 100 000 krzyży zapełniających małą przestrzeń pagórka na zawsze zapada w pamięć.
Wilno (Wilno 01129, Litwa)…
Obecnie Wilno jest jednym z najchętniej odwiedzanych miast w Europie Wschodniej. Jest najważniejszym miastem na Litwie – stolicą Republiki Litewskiej, centrum administracyjnym, kulturalnym, politycznym i gospodarczym. Tutaj znajdują się siedziby Prezydenta, Sejmu, Rządu, Sądu Najwyższego, a także placówki dyplomatyczne, oświatowe, kulturalne, naukowe, zakłady lecznicze i banki. NIezliczona ilość atrakcji i klimat powoduje, że miasto to samo w sobie jest celem dla każdego.
Dla motocyklistów…
Dokumenty
Litwa, podobnie jak Polska, znajduje się w Unii Europejskiej i strefie Schengen, poruszanie się motocyklem po tym kraju nie wymaga dodatkowych dokumentów innych niż w Polsce.
Wymagane na Litwie dokumenty to:
- dowód osobisty lub paszport,
- prawo jazdy dla kierującego pojazdem,
- ubezpieczenie OC.
Przepisy drogowe na Litwie (stan na 2017)
Przepisy drogowe na Litwie są bardzo podobne do tych obowiązujących w Polsce. Istnieje jednak kilka różnic, o których warto wiedzieć. Pierwszą jest to, że ograniczenia prędkości na autostradach i drogach szybkiego ruchu zależne są od pory roku. Od początku listopada do końca marca podróżując po Litwie autostradami możemy poruszać się z maksymalną prędkością 110 km/h, drogami szybkiego ruchu zaś 100 km/h. W okresie letnim dozwolona prędkość na autostradzie wynosi 130 km/h, na drodze szybkiego ruchu zaś 110 km/h.
Najważniejsze przepisy drogowe obowiązujące na Litwie, o których warto pamiętać:
- ograniczenia prędkości na Litwie: 130 km/h lub 110 km/h (autostrada), 110 km/h lub 100 km/h (droga szybkiego ruchu), 90 km/h (poza terenem zabudowanym), 50 km/h (w terenie zabudowanym)
- dopuszczalny limit alkoholu we krwi u kierowcy to 0,40 promila dla kierowców posiadających prawo jazdy dłużej niż 2 lata, oraz 0,00 promila dla tych którzy mają je poniżej 2 lat lub prowadzą motocykl
- jazda z włączonymi światła mijania lub dziennymi jest obowiązkowa cały rok
- pasy bezpieczeństwa zarówno z tyłu jak i z przodu są obowiązkowe
- minimalna dopuszczalna wysokość bieżnika w oponach wynosi 1,6 mm
- używanie opon zimowych jest obowiązkowe od 1 listopada do 10 kwietnia
- rozmowa kierowcy przez telefon dopuszczalna jest tylko przy użyciu zestawu głośnomówiącego
Winiety i opłaty drogowe na Litwie
Na Litwie nie obowiązują winiety. Nie są również pobierane opłaty za przejazdy autostradami. Poruszanie się motocyklem po litewskich drogach jest więc bezpłatne. Należy jednak pamiętać, że tyczy się to tylko samochodów osobowych (maksymalnie 8 miejsc + kierowca) do 3,5 tony oraz motocykli.
Stan dróg na Litwie
Litwa dysponuje dość dobrze rozwiniętą siecią dróg szybkiego ruchu i autostrad łączących ze sobą największe miasta. Drogi niższej klasy w stanie podobnym jak w Polsce.